1. "Búp sen xanh" (tiểu thuyết của nhà văn Sơn Tùng)

  • Năm sáng tác: Từ 1948 đến 1980
  • Nội dung: Tiểu thuyết kể về thời niên thiếu của Bác Hồ, từ khi Người còn là một cậu bé Nguyễn Sinh Cung cho đến khi ra đi tìm đường cứu nước. Tác phẩm khắc họa chân dung một con người giản dị, giàu lòng yêu nước, thương dân, có ý chí kiên cường và lòng quyết tâm vượt khó.
  • Ý nghĩa: "Búp sen xanh" là một tác phẩm có giá trị lịch sử và văn hóa sâu sắc, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về Bác Hồ, về lịch sử dân tộc và về những giá trị nhân văn cao đẹp.

2. "Đêm nay Bác không ngủ" (truyện ngắn của nhà thơ Minh Huệ)

  • Năm sáng tác: 1950
  • Nội dung: Truyện ngắn kể về một đêm Bác Hồ đi công tác ở Việt Bắc, Người đã không ngủ để lo lắng cho bộ đội và dân công. Tác phẩm ca ngợi tấm lòng nhân hậu, sự quan tâm chu đáo của Bác đối với mọi người, đặc biệt là những người nghèo khổ, khó khăn.
  • Ý nghĩa: "Đêm nay Bác không ngủ" là một tác phẩm xúc động, lay động lòng người, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tình cảm và trách nhiệm của Bác đối với đất nước, dân tộc.

3. "Nhật ký trong tù" (tập thơ của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh)

  • Năm sáng tác: 1942-1943
  • Nội dung: Tập thơ gồm 133 bài thơ được viết trong thời gian Bác bị giam cầm tại nhà tù Tưởng Giới Thạch ở Trung Quốc. Các bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường và lòng yêu nước sâu sắc của Bác.
  • Ý nghĩa: "Nhật ký trong tù" là một tác phẩm có giá trị lịch sử và văn hóa to lớn, thể hiện tinh thần bất khuất của người cộng sản Việt Nam trước mọi khó khăn, thử thách.

4. "Bản Tuyên ngôn Độc lập" (năm 1945)

  • Nội dung: Văn kiện lịch sử do Chủ tịch Hồ Chí Minh soạn thảo, tuyên bố nền độc lập của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tuyên ngôn khẳng định quyền tự do, độc lập của dân tộc Việt Nam và thể hiện ý chí quyết tâm bảo vệ nền độc lập đó.
  • Ý nghĩa: "Bản Tuyên ngôn Độc lập" là một văn kiện lịch sử quan trọng, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc Việt Nam, khẳng định quyền tự quyết của người Việt Nam và mở ra một kỷ nguyên mới của độc lập, tự do và hạnh phúc.

5. "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến" (năm 1946)

  • Nội dung: Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi toàn dân Việt Nam đứng lên kháng chiến chống thực dân Pháp. Lời kêu gọi thể hiện ý chí quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân ta trong cuộc kháng chiến giành độc lập, tự do cho Tổ quốc.
  • Ý nghĩa: "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến" là một văn kiện lịch sử quan trọng, thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí quyết chiến, quyết thắng của dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm.

Ngoài ra, trong chương trình Tiếng Việt, học sinh còn được học một số bài thơ, câu chuyện khác viết về Bác Hồ, ví dụ như:

  • "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" (Phạm Tiến Duật)
  • "Hồ Chí Minh - tên Người là cả một niềm thơ" (Tố Hữu)
  • "Viếng lăng Bác" (Viễn Phương)


Trong vô vàn những tác phẩm văn học viết về Bác Hồ kính yêu, "Đêm nay Bác không ngủ" của nhà thơ Minh Huệ là một trong những tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong lòng tôi. Bài thơ không chỉ ca ngợi vẻ đẹp giản dị, lòng nhân hậu bao la của Bác mà còn thể hiện một cách tinh tế trách nhiệm lớn lao của Bác đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh một đêm mưa lạnh lẽo ở Việt Bắc, Bác Hồ không ngủ để lo lắng cho bộ đội và dân công. Hình ảnh Bác "mắt nhắm nghiền, trằn trọc" giữa đêm khuya tĩnh mịch đã chạm đến trái tim của người đọc, gợi lên sự xúc động và lòng biết ơn sâu sắc.

Ngòi bút của Minh Huệ đã khắc họa chân thực và cảm động những hành động của Bác trong đêm đó: Bác đốt lửa sưởi ấm cho chiến sĩ, Bác đi kiểm tra giấc ngủ của mọi người, Bác lo lắng cho những người dân công đang oằn mình trên những con đường kháng chiến. Những hành động ấy không chỉ thể hiện sự quan tâm chu đáo của Bác mà còn là minh chứng cho tình yêu thương bao la mà Bác dành cho đồng bào, chiến sĩ.

Đặc biệt, chi tiết Bác "lặng lẽ đốt lửa" và "đi từng nhà" trong đêm tối đã tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc. Bác không chỉ là một vị lãnh tụ vĩ đại mà còn là một người cha, một người anh, một người bạn luôn bên cạnh, chia sẻ những khó khăn, gian khổ với mọi người.

"Đêm nay Bác không ngủ" không chỉ dừng lại ở việc ca ngợi lòng nhân hậu của Bác mà còn thể hiện trách nhiệm lớn lao của Bác đối với sự nghiệp cách mạng. Bác không ngủ không chỉ vì lo lắng cho sức khỏe của bộ đội, dân công mà còn vì trăn trở với vận mệnh của đất nước, với con đường đi đến độc lập, tự do cho dân tộc.

Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh Bác "vẫn trằn trọc" giữa đêm khuya, gợi lên trong lòng người đọc một nỗi niềm xúc động và lòng biết ơn sâu sắc. Bác đã dành cả cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, cho hạnh phúc của nhân dân. Tấm lòng và trách nhiệm của Bác là tấm gương sáng để mỗi chúng ta học tập và noi theo.

"Đêm nay Bác không ngủ" là một bài thơ giàu giá trị nhân văn, có sức lay động lòng người sâu sắc. Bài thơ không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về Bác Hồ kính yêu mà còn bồi dưỡng cho chúng ta tình cảm yêu nước, lòng biết ơn đối với thế hệ cha anh đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.